jan Panini

jan jan Alonola tenpo 2024-10-20 lipu nanpa jan sona sona

drawing of linguist Panini

tan jan Alonola

sona toki la jan suli mute li lon:
jan Pesinan Sosu (Ferdinand de Saussure) li toki e sona ni: ijo wan li jo e nimi wan. nimi ni li jo ala e tan.
jan Nowen Tonki (Noam Chomsky) li toki e sona mute. sona wan li ni: ken la toki ale li jo e nasin toki wan. ona ale li sama.
jan Loman Jakoson (Roman Jakobson) li toki e sona ni: jan li ken kulupu e kalama ale. kalama li ijo wan anu ijo tu. o lukin: kalama n en kalama m li kalama nena. kalama l en kalama p li kalama nena ala.
jan ale ni li lon tenpo pini lili. jan Nowen Sonki li lon tenpo ni a! tenpo pini mute la jan pi mute lili li wile kama sona e ijo sin pi sona toki.

taso jan Panini (toki Sansita: पाणिनि) li lon. ona li tan ma tomo Tasasila (तक्षशिला). tenpo ni la ma tomo Tasasila li lon ma Pakisan. taso tenpo pi jan Panini la ma Pakisan li lon ala. taso ma suli Loma li lon a! mi wile toki e sona pi jan Panini tan ni: ken la ona li jan nanpa wan pi sona toki!

mi sona e ijo lili pi jan Panini. ona li lon tenpo seme? ken la tenpo sike pini 2700¹ anu tenpo sike pini 2300². jan mute li pilin e ni: ona li lon tenpo sike pini nanpa 2350 (mute tu wan ale mute mute luka luka). ken la ona li ken sitelen e toki. ona li kepeken e toki pi jan sona luka luka lon pali ona.

lipu Atajawi (Aṣṭādhyāyī, अष्टाध्यायी) li lipu suli pona tan jan Panini. lawa toki pi toki Sansita li lon lipu ni. toki pona la nimi Atajawi li ni: [lipu pi] kipisi³ luka tu wan. kipisi luka tu wan ni li jo e kipisi lili tu tu. lipu Atajawi li toki e ijo tu. nanpa wan la ona li toki e lawa nimi e lawa toki. nanpa tu la ona li toki e lawa tawa nimi sin. lawa toki ni li sama mute tawa lawa nanpa. tan seme la lipu ni li suli mute tawa jan? nanpa wan la ona li lipu nanpa wan pi nasin toki Sansita⁴. nanpa tu la toki Sansita la jan li wile awen e toki. lipu ni li sama lipu pu! jan Sansita li wile e ni: toki Sansita li awen li kama ante ala.

lawa 3959 (mute luka luka luka tu tu ale mute mute luka luka luka tu tu – anu lawa mute a!) li lon lipu Atajawi. ken la jan Panini li ken ala sitelen e toki. ni la lipu Atajawi li lipu ala li toki. toki ni li lili mute. sina wile toki e toki ale Atajawi la sina toki taso lon tenpo suli tu! toki lawa li lili tan ni: lawa mute li lon tenpo lili. tenpo ni la jan sona li awen kama sona e ijo sin pi lawa ni.

lawa nanpa wan en lawa nanpa tu li lili mute a. o lukin:

nanpa wan: वृद्धिरादैच् vṛddhir ādaiC
nanpa tu: अदेङ्गुणः ade guṇaḥ

sina wile ante toki e lawa ni la sina o sona e ni: jan Panini li kepeken e nimi lili mute pi sona toki. mi suli e nimi lili ni sama ni. toki pona la lawa ni li pona kin:

nanpa wan: kalama Wili (वृद्धि vṛddhi) li kalama ni: ā, ai, au
nanpa tu: kalama Kuna (गुण guṇa) li kalama ni: a, e, o

¹ nasin nanpa pona la ni li nanpa ni: mute luka tu ale
² sama la: mute tu wan ale
³ ijo lili mute li kama wan la ona li kipisi pi ijo wan
lipu ante li lon. taso lipu ni la lipu ale ona li awen lon.